Grenzen aangeven is iets wat veel mensen lastig vinden. Dit kan komen doordat je bang bent mensen teleur te stellen of omdat je het eng vindt om aan te geven dat je iets niet prettig vindt. Het kan ook zijn dat je het lastig vindt om grenzen aan te geven, omdat je niet goed weet waar jouw grenzen nu eigenlijk liggen. In dat laatste geval kom je er vaak pas achteraf achter dat jij of iemand anders over jouw grenzen gegaan is. Wil je leren aanvoelen waar jouw grenzen liggen én tips krijgen over hoe je je grenzen aan kunt geven? Lees dan snel verder!


Wat lees je in dit artikel?


Wat betekent het aangeven van je grenzen precies?

Het aangeven van je grenzen is eigenlijk niets meer dan aangeven dat je iets niet wilt of niet prettig vindt, of dat iets niet goed voor je is. Het aangeven van grenzen kan naar jezelf zijn, bijvoorbeeld: ‘Ik ben nu eigenlijk te moe om dat te doen, dus ik doe het niet.’ Maar het aangeven van grenzen kan ook naar andere mensen zijn, bijvoorbeeld: ‘Ik vind het niet prettig als je zo tegen me praat’ of ‘Ik vind het niet fijn dat je me na werktijd belt over werkgerelateerde zaken’ of ‘Ik heb het gevoel dat je me niet serieus neemt als je mijn ideeën steeds wegwuift’.


Wat gebeurt er als je je grenzen niet aangeeft?

Op het moment dat jij je grenzen niet aangeeft, dan zullen anderen (en jijzelf) daar meer dan eens overheen gaan. Het gevolg daarvan is dat je je daar niet goed onder voelt of dat je last krijgt van stress of spanning. Het probleem met mensen over je grenzen laten gaan, is dat dat vaker zal gebeuren. Want als het die ene keer kon, waarom kan het de volgende keer dan niet? Datzelfde geldt voor het aangeven van je grenzen naar jezelf toe. Door steeds over je eigen grenzen te gaan, zul je steeds meer last krijgen van dingen als vermoeidheid, stress en spanning.


Waarom is grenzen aangeven zo lastig?

Als je weet waar jouw grenzen liggen, dan is het belangrijk dat je ook leert om die grenzen te beschermen. Dat is lastig, want dan zul je dus letterlijk moeten aangeven waar die grens ligt. Dit naar jezelf moeten toegeven kan al lastig zijn, want we willen vaak meer dan we kunnen. Maar die grens naar anderen aangeven is vaak al helemaal spannend. Vooral als je dat normaal gesproken niet doet. Je kan bijvoorbeeld bang zijn dat de ander boos op je wordt of dat je die teleurstelt. Of je wilt de ander graag een plezier doen of niet buiten de boot vallen of moeilijk doen.

De moeite om grenzen aan te geven, kan echter ook bij jezelf vandaan komen. Zo kan het zijn dat je overtuigingen hebt die het aangeven van grenzen (naar jezelf) lastig maken. Overtuigingen als:

  • Als ik niet mijn hele to-do list afwerk, ben ik nutteloos.
  • Anderen doen het ook, dus ik moet het ook doen/kunnen.
  • Ik moet doen wat er van me gevraagd wordt.
  • Als ik niet naar die verjaardag ga, dan ben ik een slechte vriend(in).
  • Ik moet gaan sporten, anders ben ik een nietsnut.

Wees lief voor jezelf

Bovenstaande overtuigingen maken het heel lastig om grenzen aan te geven. Daarom is het belangrijk dat je leert om iets liever voor jezelf te zijn. In plaats van jezelf te dwingen om naar die verjaardag te gaan, terwijl het eigenlijk te veel voor je is, kun je ook tegen jezelf zeggen: ‘Zeg nou maar gewoon af, je hebt het nodig om vroeg naar bed te gaan, je bent hartstikke moe.’ Of: ‘Je hebt een lange dag gehad, ga gewoon morgen sporten in plaats van vandaag.’

Hoe leer je lief zijn voor jezelf?

Lief zijn voor jezelf is iets wat veel mensen moeilijk vinden. Mensen zijn namelijk eerder geneigd om streng te zijn voor zichzelf, dan om zichzelf wat rust en ruimte te gunnen. Een goede manier om te checken of je lief voor jezelf bent, is door je te bedenken wat je tegen iemand zou zeggen van wie je houdt. Zou je tegen diegene ook zeggen ‘Stel je niet aan, ga gewoon sporten’ als die zegt dat die zo moe is? Of zou je dan zoiets zeggen als: ‘Joh, ga lekker onderuit. Morgen weer een dag.’?


Hoe leer je grenzen aangeven?

Omdat het aangeven van grenzen zo lastig kan zijn, hebben we hieronder 8 tips verzameld die jou kunnen helpen bij het aangeven van jouw grenzen. Onthoud hierbij dat grenzen leren aangeven een proces is en niet iets wat je in één keer doet. Begin met kleine stapjes en wees ook lief voor jezelf als je wél een keer over je grenzen gaat of iemand anders over jouw grenzen laat gaan. De volgende keer voel je het misschien beter aan of durf je het misschien wel te zeggen. Ook is het goed om te weten dat het aangeven van grenzen niet egoïstisch is. Echt niet.


1. Zorg dat je weet waar je grenzen liggen

Voordat je kunt aangeven waar jouw grenzen liggen, dien je dat zelf te weten. Grenzen zijn namelijk persoonlijk. De een vindt het bijvoorbeeld geen enkel probleem om na een dag werken uit eten te gaan met vrienden, terwijl de ander het liefst met een bord eten op de bank kruipt. En de een kan het geen probleem vinden om voor gek gezet te worden waar anderen bij zijn, terwijl de ander daar absoluut niet van gediend is. Bepaal daarom voor jezelf waar de grens ligt als het gaat om dingen die je wel en niet wilt of die je wel en niet kunt. Kijk hierbij vooral ook naar jouw eigen wensen. Waar wil je energie en tijd instoppen en waar niet?

Om erachter te komen waar jouw grenzen liggen, kunnen de volgende vragen en zinnen helpen:

  • Wat mogen anderen niet bij mij doen? Het antwoord hierop zou bijvoorbeeld kunnen zijn: mij voor gek zetten waar anderen bij zijn. Of: me uitschelden als we ruzie maken. Of: mij steeds laten zitten door afspraken niet na te komen.
  • Ik verdien het om… Deze zin zou je kunnen aanvullen met: tijd voor mezelf te nemen. Of: hulp te krijgen als ik dat nodig heb.
  • Ik moet goed voor mezelf zorgen, dus… Hierop zou bijvoorbeeld kunnen volgen: ben ik ’s avonds en in het weekend niet bereikbaar voor werkgerelateerde zaken. Of: mag ik thuisblijven als ik geen zin of energie heb om naar een feestje te gaan.

2. Weet waarom je mensen over je grenzen laat gaan

Waarom laat jij mensen (inclusief jezelf) over je grenzen gaan? Eerder hebben we het al gehad over de verschillende redenen waarom mensen dat doen, maar nu is het belangrijk om voor jezelf te bepalen waarom jíj dat doet. Durf je geen nee te zeggen? Ga je conflicten liever uit de weg? Ben je een people pleaser en sta je daarom altijd voor anderen klaar?

Op het moment dat je weet waar je grenzen liggen én weet waarom jij mensen over die grenzen heen laat gaan, kun je hiermee aan de slag.

Tip: Ben jij een people pleaser en wil je dat veranderen? Lees dan: Ben jij een people pleaser? Zo stop je daarmee.


3. Grenzen aangeven: Maak gebruik van een ik-boodschap

Staat iemand op het punt om één van jouw grenzen te overschrijden? Dan is het belangrijk dat je durft om dat aan te geven. Hierbij is het handig om gebruik te maken van een ik-boodschap. Zo houd je het bij jezelf, beschuldig je niemand en laat je minder ruimte over voor discussie. Een ik-boodschap komt altijd vanuit jezelf en beschrijft een situatie of gebeurtenis zonder oordeel.

Hoe ziet een ik-boodschap eruit?

Een ik-boodschap kan een gevoel of mening bevatten, zoals ‘ik vind’ of ‘ik heb het gevoel dat’. De boodschap kan ook jouw grens bevatten. Bijvoorbeeld: ‘Ik wil niet dat’ of ‘Ik wil graag dat’. De ik-boodschap kan ook een positieve noot bevatten, bijvoorbeeld: ‘Als ik me volledig op mijn werk kan focussen en niet met dat van anderen bezig hoef te zijn, dan kan ik opdrachten sneller/zorgvuldiger afronden.’ Als laatste kan een ik-boodschap jouw wens bevatten, bijvoorbeeld: ‘Ik wil dat je…’

Voorbeelden:

  • Ik krijg het gevoel dat je mij niet serieus neemt als je me klusjes toeschuift waar ik niet voor ben aangenomen.
  • Ik vind het vervelend dat je je afspraak niet nakomt. Ik heb hiervoor tijd vrijgemaakt / een andere afspraak afgezegd. Ik zou graag willen dat je het eerder laat weten als je niet kunt komen.
  • Ik vind het niet prettig dat je me in de rede valt. Ik voel me daardoor niet gehoord. Ik wil graag dat je me laat uitpraten.
  • Ik weet dat je het niet zo bedoelt, maar ik voel me hier ongemakkelijk bij. Ik heb liever dat je hiermee stopt.

4. Leer nee zeggen

Op het moment dat je bij een vraag van iemand voelt dat je iets eigenlijk niet wilt of kunt doen, durf dat dan ook aan te geven. Dat kan best eng zijn, vooral als je normaal niet zo snel nee zegt. Nee zeggen is echter helemaal niet egoïstisch en juist goed voor je. Door duidelijk te maken dat je iets niet wilt, voorkom je dat jij of iemand anders over jouw grenzen gaat.

Vind je het eng om nee te zeggen? Dan zou je je boodschap zo kunnen verpakken dat die positief wordt. Dus in plaats van dat je zegt: ‘Nee, ik heb vandaag geen tijd’ kun je ook zeggen: ‘Vandaag ben ik erg druk, kan het ook morgen?’


5. Kies het juiste moment

Op het moment dat iemand op het punt staat jouw grenzen te overschrijden, mag je dat altijd aangeven. Wel is het belangrijk dat je op dat moment rustig kunt uitleggen waarom je iets niet prettig vindt of niet wilt. Alleen op die manier kun je duidelijk maken waarom je de grens stelt en waarom het belangrijk voor je is om dat te doen. Lukt het niet om dat op dat moment te doen, bijvoorbeeld omdat de ander al wegloopt, omdat er een crisissituatie is of omdat jij dichtklapt? Kom er dan later op terug, zodat je jezelf kunt uitspreken.


6. Je mag altijd aangeven dat je iets niet wilt

Op het moment dat jij je ergens onprettig bij voelt of als er iets van je gevraagd wordt wat je niet wilt doen, dan mag je dat altijd toegeven of aangeven. Daar hoef je je nooit voor te verontschuldigen of voor te schamen. Dat anderen ergens geen moeite mee hebben, betekent niet dat jij dat dan ook niet mag hebben.

Tip: Vind je het lastig om jezelf uit te spreken? Lees dan: Jezelf leren uitspreken – 8 tips om je gevoelens te uiten


7. De reactie van de ander is niet belangrijk

Dit klinkt wel heel makkelijk, natuurlijk, zeggen dat de reactie van de ander niet belangrijk is, maar waar het om gaat is dat die reactie jou er niet van zou moeten weerhouden om je grenzen aan te geven. Natuurlijk is het niet leuk als iemand boos op je wordt of teleurgesteld in je is als jij aangeeft iets niet te willen, maar eigenlijk doet de reactie van de ander er niet toe. Jij mag je grens aangeven, ook als iemand anders dat moeilijk vindt. Het alternatief is namelijk dat jij je grens laat overschrijden, omdat je je mond niet durfde open te trekken. En dat is nog veel vervelender.


8. Herhaal je boodschap

Sommige mensen zijn niet zo goed in het herkennen van grenzen óf hebben de neiging om er gewoon overheen te denderen. Daarom is het belangrijk om duidelijk te zijn. Luistert iemand niet of gaat iemand met je in discussie als je je grens aangeeft? Herhaal je boodschap dan. Blijf ook in dit geval bij jezelf en maak het liefst gebruik van een ik-boodschap. Eventueel kun je kiezen voor een andere bewoording.

Voorbeeld: ‘Zoals ik net al zei, vind ik het niet prettig als je zo tegen me praat. Ik vraag je dan ook om daarmee te stoppen en op een volwassen en rustige manier met me te communiceren.’

Luistert iemand dan nog steeds niet naar je? Laat dan duidelijk weten wat de gevolgen zullen zijn als de ander jouw grens niet respecteert. Hierbij is het belangrijk dat je niet gaat dreigen, maar dat je wel aangeeft wat jij zult doen. Bijvoorbeeld: ‘Als je zo doorgaat, dan ga ik.’

Als iemand écht niet luistert

Gaat iemand nog steeds door nadat jij duidelijk hebt aangegeven dat je iets niet wilt? Dan is het tijd om daad bij het woord te voegen en daadwerkelijk weg te lopen. Hierdoor laat je heel duidelijk zien dat je je grenzen bewaakt en niet van plan bent om anderen daar overheen te laten denderen. Probeer in dit geval zo rustig mogelijk te blijven en niet boos te worden. Je hebt duidelijk aangegeven wat je wilde en de ander heeft dat niet gerespecteerd. Dit is het gevolg ervan.


Grenzen aanvoelen, aangeven én bewaken

In dit artikel heb je gelezen wat je kunt doen om jouw grenzen te bepalen, aan te geven en vervolgens te bewaken. Onthoud dat het aanleren van je grenzen aangeven tijd kost en dat je jezelf niet moet straffen als het niet gelijk lukt of als je toch een keer over je grenzen laat gaan. Wees in dat geval lief voor jezelf en probeer het de volgende keer weer.


Ondersteuning nodig bij het aangeven van grenzen?

Lukt het je niet om zelf je grenzen aan te geven? Durf je het niet? Of weet je niet goed waar jouw grenzen liggen? Dan zou een coach je kunnen ondersteunen bij het bepalen van je grenzen en met je kunnen kijken naar waarom je die niet durft aan te geven. Ook kan een coach je ondersteunen bij het leren aangeven van je grenzen.

Wil je leren om je grenzen aan te geven met behulp van een coach? Dan kun je op zoek gaan naar een coach bij jou in de buurt of aan de slag gaan met behulp van Project Zelf. Bij Project Zelf kun je onder andere door middel van wandelcoaching en online coaching aan jezelf werken.

Wil je graag zo snel mogelijk leren grenzen aanvoelen, aangeven én bewaken, en kun je daar ondersteuning bij gebruiken? Vraag dan vandaag nog een gratis én vrijblijvend telefonisch kennismakingsgesprek aan!


Misschien vind je dit ook interessant:

2023 © Copyright: